...
- Shakespeare de Barok döneminde mi yaşadı?
- Shakespeare en önemli tiyatro eserlerini 1600 yıllarında
yazdı. Bu yanıyla biraz Rönesans, biraz da Barok dönemine aitti. Onun
eserlerinde dahi yaşamın tiyatroya benzetildiğini görebiliriz. Birkaç örnek
duymak ister misin?
- Seve seve.
- "As you like it" adlı eserinde şöyle diyor.
Tüm dünya bir sahnedir
yalnızca birer oyuncu olan kadınlarla erkeklerin
sahneye girip çıktığı. Ve tek bir insanın
ömrü boyunca pek çok rol oynadığı.
"Macbeth"de de şöyle der:
Gezinen bir gölgedir hayat, gariban bir aktör
sahnede bir ileri bir geri saatini doldurur
ve sonra duyulmaz olur sesi, bir masaldır
gürültücü bir salağın anlattığı
ki yoktur hiçbir anlamı.
- Çok da karamsarmış!
- Ama yaşamın kısalığıydı onu ilgilendiren.
Shakespeare'in en bilinen sözünü duymuşsundur belki...
- "To be or not to be - that is the question."
- Evet, Hamlet'di böyle söyleyen. Bugün buradayız, yarın
yokuz.
- Sağol, daha fazla söylemesen de olur!
- Yaşamı tiyatroya benzetmediği zaman rüyaya
benzetiyordu Barok dönemi şairi. Shakespeare'de de karşımıza çıkar bu:
"Rüyaların yapıldığı maddeden yapılmayız biz ve uykuyla çevrilidir
küçücük hayatımız..."
- Ne şiirsel!
- 1600 yılında doğmuş, İspanyol şairi Calderon,
"Yaşam Bir Rüyadır" adlı bir tiyatro eseri yazmıştır. Burada şöyle
der: "Hayat nedir? Bir delilik. Hayat nedir? Bir yanılsama, bir gölge,
bir masal... Ve en önemli şeyin bile bir değeri yoktur, çünkü tüm yaşam
bir rüyadır ve rüyalar da yalnızca, rüya..."
- Haklı olabilir. Okulda bir piyes okumuştuk. Adı "Dağdaki
Jeppe" idi.
- Evet, Ludvig Holberg'in bir eseri. Ludvig Holberg, İskandinavya'da
Barok döneminden Aydınlanma Çağına geçişi temsil eden önemli bir kişilikti.
- Jeppe bir hendekte uyuya kalır... uyandığında kendini
baronun yatağında bulur. O zaman yoksul bir köylü olduğunu rüyasında gördüğünü
sanır. Sonra yeniden uykuya daldığında onu yeniden hendeğe taşırlar. Bu
sefer de uyandığında rüyasında baron olduğunu gördüğünü sanır.
- Holberg bu motifi Calderon'dan aldı, Calderon ise
"1001 Gece Masalları"ndan. Ancak yaşam ve rüya benzetmesine tarihte
çok daha önce, örneğin Hindistan ve Çin'de rastlarız.Çinli bilge Chuangtze
şöyle der: Bir kere rüyamda kelebek olduğumu gördüm. Şimdi artık rüyasında
kelebek olduğunu gören Chuangtze miyim, yoksa rüyasında Chuangtze olduğunu
görmekte olan bir kelebek miyim bilmiyorum.
- Neyin doğru olduğunu bilmek kolay değil.
...
Sofi'nin Dünyası - Felsefe tarihi üzerine bir roman
Jostein Gaarder
Pan Yayıncılık 1. Basım - Ekim 1995
Norveççeden çeviren: Gülay Kutal
Sayfa : 260